مشکلات ناشی از وجود مایع مبرد (فریون) در روغن کمپرسور

  یکی از خصوصیات روغنهای کمپرسورهای تبــرید، تمایل به جذب بخار مبرد قابل امتزاج با روغن می باشد که این خصوصیت در مورد فرئون 22 به نحوی است که همواره مقداری مبرد مایع در روغن حل می شود. قابلیت حل شدن مبرد در روغن این امکان را فراهم می کند که روغن همواره با مبرد در مدار تبرید حرکت کرده و با سهولت به کارتر کمپرسور برگشت داده شود.

  از آنجا که مایع مبرد خاصیت شویندگی روغن را نیز دارد، در صورتی کـه به پمپ روغن کمپرسور وارد شود، باعث می شود که روغن از گذرگاههای تعبیه شده روی میل لنگ و یاتاقانهای ثابت و متحرک زدوده شود و تداوم این جریان باعث بروز اختلال در فرآیند روانسازی میل لنــگ و قطعات متحرک کمپرسور خواهد شد.

  در مدار تبرید دستگاه های خنک کننده مانند چیلر و پکیج یونیت، مبرد همواره تمایل به کشش روغن دارد. این خصوصیت باعث می شود هنگامی که سیستم خاموش می شود، حتی با عدم وجود اختلاف فشار بین اواپراتور دستگاه و کارتر کمپرسور، بخار مبرد به سمت کمپرسور جریان پیدا کرده و پس از ورود به محفظه روغن کمپــرسور با کاهش دمای محیط، تقطیر شده و به صورت مایع در قسمت کف کارتر جمع شود.

 از آنجا که دانسیته مایع مبرد (فرئــون) بیشتر از دانسیتــه روغن می بــاشد همواره مبرد در زیر سطح روغن در کارتر جمع می شود (شکل 1). وجود مایع مبرد در کارتر کمپرسور صدمات جبــران ناپذیری به قطعات مکانیکی آن وارد کرده و در نهایت باعث از کار افتادن کمپرسور خواهد شد.

  اگر در موقــع راه اندازی کمپــرسور در سایت گلاس روغن کف زده دیــده شود، حــاکی از وجود مایع مبرد در کارتر روغن است و اگر این وضع بیش از 5 تا 10 دقیقه ادامه داشته باشد باید کمپرسور را خاموش کنید. برای رفع این مشکل، هیتر کارتر کمپرسور را روشن کـرده تا مایع مبرد درون کارتر بخــار شود. در شکل 2 حالت کف زدگــی در موقع راه اندازی کمپرسور کریر را مشاهده می کنید. در کمپرسورهای تبرید از ظرفیت 5 اسب به بالا هیترکارتر در فضای کارتر روغن تعبیه و نصب می گردد که در موقع توقف کمپرسور در مدار قرار گرفته و با گرم کردن روغن باعث تبخیر مایع مبرد موجود در روغن شده و از خطرات احتمالی وجود مایع در روغن کمپرسور جلوگیری به عمل مـی آورد. در شکل 3 مـوقعیت نصب هیتـــرکارتر کمپرسور کــریر (carrier) را 

ملاحظه مــی کنید. وجود مبرد مایع در کارتر کمپرسور به دلایل زیر نامطلوب و خطرناک است :

● میزان حلالیت مبرد در روغن کمپرسور بستگی به دما و فشار دارد. در دمای ثابت هر چه قدر فشار کمتر شود، درصد مبرد حل شده در روغن کاهش می یابد و بالعکس با ازدیاد فشار، درصد مبردی که در روغن حل می شود افزایش می یابد. در فشار ثابت، هر چه قدر دما افزایش یابد، درصد مبرد حـل شده در روغن کاهش می یابد و این دقیقاً کاری است که هیتر کارتر انجام می دهد. از آنجا که پس از خاموش شدن سیستم، بخار باقی مانده در اواپراتور بر اثر اختلاف فشار بین کمپرسور و اواپراتور به کارتر روغن حرکت می کند، فشار گاز داخل کارتر افزایش پیدا کرده و طبق شرح فوق در حالی که دمای روغن پس از خاموش شدن سیستم کاهش یافته، میزان مبردی که در روغن حل می شود افزایش می یابد. در یک دما و فشار ثابت، روغن کمپرسور می تواند فقط یک مقدار مشخصی از مبرد را در خود حل کند و اگر بیشتر از حد اشباع به آن اضافه شود منجر به جدایی مبرد از روغن می شود که این فرآیند در شکل 1 نشان داده شده است .

● حل شدن بیش از حد مبرد مایع در روغن به روانکاری نامناسب قطعات متحرک کمپرسور منجــر می شود. با توجه به اینکه کمپرسورهای نوع رفت و برگشتی از ظرفیت 5 اسب به بالا با روغنـکاری تحت فشار کار می کننــد 

(دارای پمپ روغن می باشند) به محض راه اندازی کمپرسور، فشار درون کارتر کاهش پیدا کرده و پدیده کف کردن روغن بروز می کند (شکل 2). ورود مایع مبرد به داخل پمپ روغن و ایجاد پدیده فلاش گاز باعث می شود که ورودی پمپ روغن مسدود شده و فشار روغن کمپرسور افت کند.

● چون مبرد مــایع در کارتر روغن بلافاصله پس از راه انــدازی کمپرسور بخار شده و به صورت کف روغن درمی آید، به این ترتیب میزان روغن ورودی بــه لوله رانش کمپــرسور در هنــگام راه اندازی شدیداً افزایش می یابد (پدیده فرار روغن در موقع راه اندازی).

طبق مشاهدات عملی سرویسکاران، زمانی که مایع مبرد بیش از حد در داخل کارتــر جمع می شود، در حیـن راه اندازی دستگاه، فشار روغن به دلایل فوق کاهش پیدا کرده و کنترل فشار روغن مکـرراً فرمان قطع سیستم را می دهد. این در حالی است کـه سطح مخلوط روغن و مــایع مبرد در سایت گلاس کمپرسور وضعیتی مطلوب را نشان می دهد؛ بنابراین می تــوان نتیجه گرفت که برای بررسی علل کاهش فشار روغن نباید فقط به سایت گلاس روغن اکتفا نمود .

  برای حصول اطمینان از عدم وجود مایع مبرد در کمپرسور، هیتر کارتر را روشن کرده تا پس از گــذشت چند ساعت حبابهای گاز را در سایت گلاس کمپرسور مشاهده کنید که به سمت بالا حرکت می کننـد. پس از گذشت چندین ساعت سطح مخلوط روغن و مایع مبرد در سایت گلاس کاهش یافته و فقط روغن کمپرسور در کارتر باقی خواهد ماند.

           ادامه دارد ...

مراجع :

1 – Copeland workbook (FLOODED STARTS)

2 – Carrier Service Training Program

  شرکت سرما آفرین  Hk / Hl٣- کاتالوگ چیلرهای مدل