علل خرابی کمپرسورهای رفت و برگشتی (1)

کمپرسورها در سیستمهای تراکمی بـه منزلۀ قلب دستگاهها می‌باشند. در سلسله مقالاتی که از این شماره ارائه می شوند علل خرابی انواع کمپرسورهای رفت و برگشتی با توجه به توصیه‌ها و راهنمایی‌های شرکتهای معروف سازنده کمپرسور، کوپلند (Copeland) و کریر (Carrier)،  مورد بحث قرار می گیرند.

1ـ  اثـرات کمبود روغن در کارتر کمپرسور و اختلال در روغنکـاری

  یکی از متداول ترین علل خرابی کمپرسورهای رفت و برگشتی، کمبود روغن در سیستم روغنکاری است. در 

صورتی که کمپرسور برای مدت طولانی با کمبود روغن کار کند پیامد آن فرسایش یاتاقانها، پیستونها و میل‌لنگ کمپرسور خواهد بود. مسیر حرکت روغن در کمپرسورها از سمت اویل پمپ آغاز می‌شود و پس از گــذر از یــاتاقان جلوئی از طریق مجراهای تعبیه شده روی میــل‌لنگ، یــاتـاقانهای متحرک و پیستونها را روغنکاری خـواهد کرد و در نهایت یاتاقان سمت عقب کــه در محفظه الکتروموتور تعبیــه شده است روغنـکاری خواهد شد.

  با توجه به حرکت روغن در ایــن مسیر معمولاً خرابی‌های نـاشی از کمبــود روغن در میل‌لنگ، یاتاقانهـای متحرک و یاتاقان ثابت عقبی که در انتهای مسیر روغنکاری قرار دارند مشاهده می‌شود. در شکل 1 مسیر روغنکاری کمپرسور نیمه بسته کریر نشان داده شده است.

  در صورتی که کمبـود روغن در سیستم روغنکاری کمپرسور برای مدت طولانی تــداوم داشته باشد، فرسایش بین دیواره پیستون و بوش سیلندر منجر به گیـرپاژ پیستون خــواهد شد. در شکل 2 اثرات کمبود روغن که باعث فرسایش پیستون گردیده است نشان داده شده است.

  در حین کار کمپرسور توجه به سطح روغـن کارتر (محفظـه روغن) از اهمیت خاصی برخوردار است. سطح روغــن مجــاز در سایت گلاس تعبیه شده در روی بدنه انواع مختلف کمپرسورها قابل رویت می‌باشد. اپراتورهای دستگاههای سیستمهای سردکننده باید مداومـاً سطح روغن کارتر کمپرسور را زیر نظر داشته باشند. شکل 3، سطح مجاز روغن کارتر انواع کمپرسورهای کوپلند (Copeland) را نشان می‌دهد. اپراتورهای دستگاهها باید بلافاصله پس از راه‌اندازی دستگاه، سطح روغن در سایت گلاس را بدقت زیر نظر قرار داده و در صورت کــاهش روغن کارتر، کمپــرسور را متــوقف و روغن شارژ نمایند.

  این امکـان وجود دارد که سطح روغــن با رویت سایت گــلاس، در حــد مطلــوب در کارتر باشد، ولــی عمـلاً روغنکاری در کمپرسور دچار مشکل شده باشد. همانگونه که در شکل 1 ملاحظـه می شود، در کمپــرسورهــای نـــوع نیمه بسته عمــل روغنکاری قسمتـهای متحـرک کمپرسور توسط یک پمپ انجام می‌شود. این پمپ مستقیمـاً‌ به انتهای میل‌لنگ وصل شده و با راه‌اندازی کمپــرسور فوراً به گردش در می‌آیــد. در این نــوع کمپرسورها پمپ ‌روغن را از کــارتــر (پس از عبور از صافی) می‌مکند و از طــریق مجراهای تعبیــه شده روی میــل‌لنگ، قسمتهای مختلف کمپرسور را روغنـکاری می‌کند. در مجاری عبوری روغن که در میل‌لنگ تعبیه شده است، ابتــدا روغن یاتاقان ثابت جلوئی، سپس پیستونها، یاتاقانهای متحرک و در نهایت یاتاقان انتهائی را روغنکاری می‌کند.

  بخش ورودی یــا مکش پمپ روغن کمپرسـور بــه کارتر متصــل می‌بــاشد. بنابراین فشار ورودی به پمپ بـرابـر فشار گاز در محفظه روغن یـا به عبــارتی دیگر برابر بــا فشار مکش کمپــرسور است. در مــوقع کار کمپرسور وجـود اختلاف فشار بین ورودی و خروجی پمپ روغــن نشانگر گـــردش روغـن در سیستم روغنـکاری خواهد بود. ایــن اختلاف فشار توسط گیج فشار مکش کمپــرسور و گیـج فشار روغـن قابل خواندن و محاسبه می‌باشد. به عبارت دیگر،  فشار کــل روغن برابر است با فشاری که روی گیج روغن رویت می‌شود منهای فشار مکش یــا فشار گــاز در محفظه روغن کــه تـوسط گیج مکش خوانده می‌شود. براساس توصیه شرکت کوپلند  اختلاف فشار روغن باید در محدود 20 تا 40 پوند بر اینچ مربع باشد. به عنوان مثال، اگر فشار مکش برابر70 پوند بر اینچ مربع باشد و فشار روغن 90 پوند بـر اینچ مربع، اختلاف فشار برابر خواهد بود با :

         پوند بر اینچ مربع 20 = 70 – 90

  که بــرای عمــل روغنـکــاری در کمپرسورهای کوپلند این فشار مطلوب می‌باشد.

  حداقل اختـلاف فشار روغــن برای کمپرسورهای جدید کوپلند 10 پونـد بر اینچ مربع توصیه شده است.

●  دلایل کاهش فشار روغن

  کم بــودن اختلاف فشار روغـن بین خروجی اویل‌پمپ و فشار مکش می‌تواند به دلایل زیر باشد :

* کثیف شدن روغن و در نتیجه گرفتگی فیلتر مکش پمپ روغن (شکل 4)؛

* ناتوانی اویل‌پمپ در پمپاژ روغن به دلیل خرابی قطعات داخلی؛

* کافــی نبــودن روغــن در کارتــر کمپرسور؛

* وجود مایع مبرد در روغن کمپرسور

  در صورت بروز هــر یک از اشکالات ذکـر شده در سیستم روغنکاری، کمپرسور توسط کنـترل فشار روغـن ( Oil Pressure Control ) از کار خواهد افتاد.

 یــکی دیــگر از دلایل کـاهش میزان روغــن‌ در کـمپـرسورهــا، روشن و خـاموش شدن پـی در پــی کمپـرسور است که مــوجب می‌شود روغــن روانـه شده در مــدار تبرید، فرصت کــافی برای بـرگشت به کارتر کمپرسور را نــداشته باشد. عـلاوه بـر این، روشن و خاموش شدن پـی در پـی کمپرسور باعث تخلیه روغن کارتر شده تـا جـائی که محفظه آن کاملاً از روغن خالی خواهد شد.

                                               ادامه دارد...

مراجع :

1- Copeland workbook) loss of oil)

2- Carrier Service Training Program