مرکز دانش صنعت تاسیسات

مقدار مجاز آهن و منگنز بسیار کم و برای آبهای صنعتی حدود Mg/L 0/3 – 0/005 و برای آبهای آشامیدنی به ترتیب  Mg/L 0/3 و Mg/L 0/05 می باشد.
آهن و منگنز به صورت دو ظرفیتی محلول بوده و اغلب در آبهای زیرزمینی دیده می شوند. اگر به صورت بی کربنات محلول باشند، می توانند در اثر اکسید شدن و در نتیجه ته نشین شدن تولید لکه ها و بعضا خطوط رنگی نمایند.
این دو، نقش خوراک را برای بعضی از میکروارگانیسم ها دارند و در نتیجه رشد آنها را تشدید می کنند. معمولا آبهای پشت سدها که در عمق کم قرار دارند به علت مجاورت با اتمسفر و وجود اکسیژن محلول می توانند عاری از آهن و منگنز باشند، ولی آبهای در عمق زیاد، به علت فعالیت باکتریها و فقدان اکسیژن، حاوی آهن و منگنز هستند. اگر آب آشامیدنی حاوی آهن باشد، مزه آن نامطبوع خواهد شد.
در محیط باقلیاییت و سولفاید کم، حلالیت آهن و منگنز از روابط زیر تبعیت می کند:

 

اما در عمل بخاطر تشکیل یون های کمپلکس، حلالیت این دو فلز بیشتر از آنچه که در روابط بالا گفته شده، می باشد. حداقل حلالیت این دو فلز در PH حدود 12 می باشد و در PH های حدود 7، آب قادر است که مقدار زیادی از این دو فلز را به صورت محلول داشته باشد.
در آبهای طبیعی به علت وجود قلیاییت، در محدوده PH برابر 5/6 تا 5/9، حلالیت این دو فلز توسط حلالیت نمک کربناتهای آنها کنترل می شود یعنی:

 

رنگ لکه های حاصل از رسوب آهن از زرد تا قهوه ای متمایل به قرمز متغیر است و رنگ لکه های منگنز سیاه متمایل به ارغوانی می باشد.
آهن و منگنز می توانند رزین های تعویض یونی را آلوده کرده و با تولید ذرات رسوب کارشان را مختل سازند. منگنز همیشه با آهن دیده نمی شود و معمولا مقدار آهن بیشتر است. منگنز پر دردسر تر از آهن و حذف آن هم مشکل تر می باشد.
به لحاظ اینکه یون فرو ( آهن دو ظرفیتی ) عامل تشخیص مهمی برای خورندگی می باشد، و تشخیص آن از یون فریک اهمیت بسیاری دارد. معرف شیمیایی ( ارتوفنانترولین ) در صورت وجود یون فرو، رنگ قرمز به آب می دهد.
چون روش حذف این دو یون یکسان است بنابراین با هم مورد بحث قرار می گیرند. سه روش مهم برای حذف این دو عبارتند از:
الف - اکسیداسیون به همراه ته نشینی و فیلتراسیون
ب – فیلتراسیون با زئولیت منگنز
ج – استفاده از رزین های تعویض یونی

صنایع مهندسی برق و بخار