مرکز دانش صنعت تاسیسات

 

گاهی اوقات مهندسین از درک عنوانی که به یک عضو معمول سیستم های بسته یعنی منبع داده می شود،ناتوان هستند. منبع انبساط باز و بسته را نمی توان یکسان شمرد. بیشتر اوقات، عبارت با معانی چند گانه مورد استفاده قرار می گیرند، به همین دلیل من اغلب به دنبال تفاوت بین آن ها هستم. کتابی توسط انجمن گرمایش، تبرید و تهویه ی مطبوع آمریکا (ASHRAE) منتشر شده که به بسیاری از پرسش های موجود در مورد این قبیل اصطلاحات پاسخ گفته است.

در کتاب ASHRAE، منبع انبساط به این صورت تعریف شده است: منبعی که بخشی از آن پر شده و در فشار اتمفسر کار می کند و در بالاترین نقطه ی مدار یک سیستم لوله کشی آب جهت سازگاری سیستم با انبساط حجمی نصب می شود.

این نوع مخازن در سیستم های رادیاتوری نصب می شدند که معمولاسیستم های ثقلی بودند، یعنی برای غلبه بر اصطکاک و ایجاد جریان در سیستم از اختلاف چگالی بین آب و گرم دیگ در زیر زمین و آب سردتر موجود در قسمت های مرتفع تر سیستم استفاده می کردند. از آنجایی که این نوع منبع عا به اتمفسر راه دارند، این امکان وجود دارد که در اثر تبخیر و یا سرریز، قسمتی از آب موجود در سیستم هدر برود. برای جبران ایم مقدار آب از دست رفته، باید آب جدید وارد سیستم شود که به همراه خود اکسیژن محلول و مواد معدنی وارد سیستم کرده و خوردگی و ایجاد رسوب در سیستم را شتاب می بخشد.

یکی دیگر از مشکلات منبع انبساط باز این است که فشار اتمفسری در بالای سیستم، حداکثر دمای قابل دست یابی را محدود می کند. آب در فشار استاندارد اتمفسر در دمای حدودC ˚100 می جوشد. جوشش آب در یک سیستم رادیاتوری پدیده ی قابل قبولی نیست، زیرا باعث ایجاد پدیده ضربه قوچ می شود. بنابراین استفاده از منبه انبساط در سیتم های رادیاتوری موجب محدودیت دمای آب در این سیتم می شود. ASHRAE منبع انبساط بسته را به این صورت تعریف کرده است: منبع انبساط بسته یک ابزار ضربه گیر بادی است که در فشا سیستم کار کرده و انبساط سیال را که ناشی از تغییرات دما می باشد، جذب می کند.

● منبع انبساط بسته است و لازم نیست آن را در نقطه بالایی سیستم قرار داد.

● منبع انبساط نه آب از دست می دهد و نه از هوای اطراف اکسیژن می گیرد، در نتیجه امکان خوردگی و تشکیل رسوب کمتر می شود.

● از آنجایی که منبع انبساط در فشاتر سیستم کار می کند، می توان دمای آب سیستم را بال برد و افت دمای طراحی کمتی در نظر گرفت و به

این ترتیب نرخ جریان طراحی و به دنبال آن هزینه های بهره برداری را کاهش داد.

● همچنین در صورت استفاده از این وع منابع می توان فشار غیر عملیاتی سیستم را تا هر مقدار مورد نظر تنظیم کنیم. این مساله یک ابزار بسیار ارزشمند برای ایجاد ارتفاع مکش مثبت خالص قابل دسترسی (NPSHA) مناسب می باشدتا به وسیله ی آن جلوی پدیده کاویتاسیون گرفته شود.

مسلما این فعالیت ASHRAE جهت تعریف عبارات بسیار مثبت بوده است، ولی مساله ی دیگری نیز هست که باید مورد توجه قرار گیرد.

برخی منبع های انبساط دارای دیافراگم یا غشاهایی که سیستم آب را از بالشتک گاز جدا می کنند. در سایر منابع انبساط استاندارد، آب و بالشتک گاز هم در ارتباط می باشند.

منابع دیافراگمی یا غشایی را باید قبل از اتصال به سیستم، تا فشار غیر عملیاتی سیستم شارژ کرد. منابع استاندارد بسته را می توان قبل از اتصال به سیستم تحت فشار قرار داد، اما این کار به ندرت انجام می گیرد. سیستم های رادیاتوری اغلب به غلط راه اندازی می شوند. زیرا تکنسین ها اغلب فراموش می کنند که فشار را در مخازن دیافراگمی کنترل نمایند و یا فرض می شود که فشار کارخانه برای راه اندازی مناسب است. شاید اگر به این نوع انبساط، اصطلاح منابع انبساط بسته پیش شارژ شده اطلاق شود، تعداد این خطاها کاهش یابد.