مرکز دانش صنعت تاسیسات

1. موقعيت موتور خانه:درصورت امكان موقعيت موتورخانه بايد نسبت به موقعيت مجموعه مركزيت داشته باشد. زيرا كه طول لوله كشي ها كاهش يافته وبنا براين افت فشار ومتعاقبا توان مصرفي سيستم كاهش خواهد يافت بعلاوه دسترسي به آن آسانتر خواهد بود.به دليل اينكه گازهاي خروجي از دودكش ديگ ها ممكن است باعث آلودگي محيط زيست وآزار واذيت ساير اقسمتها شود در انتخاب موقعيت موتورخانه بايد به وزش باد غالب توجه كردوحتما به اين نكته توجه شود كه موتورخانه در مكاني واقع شود كه باد محصولات احتراق را به فضا هاي اداري ومسكوني انتقال ندهدويا توسط ساير دستگاهها مثل هواساز ها و كولر مكيده نشوند وبه داخل فضا منتقل شود.

هم چنين ممكن است از نظر مكاني موتورخانه در زير زمين – كف – و يا در طبقات قرار گيرد درحالتي كه در زير زمين واقع مي شود بايد نسبت به جلو گيري از امكان آب گرفتگي آن امكان حمل و نقل دستگاهها وعايق صوتي جداره هاي آن توجه كرد در صورت نصب موتورخانه در طبقات علاوه بر موارد فوق بايدنسبت ميرا كردن ارتعاشات حاصل از دستگاهها ونيز ايزولاسيون كامل كف تميدات لالزم انديشيده شودونيز طراحيس سازهاي ساختمان كه قاد به تحمل وزن دستگاهها باشد.

2. فضاي لازم براي موتور خانه
به طور كلي هيچ فرمول خاصي براي تعيين ابعاد موتور خانه ها وجود ندارد وابعاد موتورخانه ها را معمولا حجم دستگاهها – ميزان دسترسي به آنها جهت تغميرات وسرويس ها و حمل ونقل آنان تعيين مي كند. ولي گفته شده كه حجم فضاي محل نصب ديگ بايد 16 برابر حجم تقريبي ديگ باشد( 1 ). اين مقدار براي جاي دهي ساير تجهيزات موتور خانه كفايت مي كنداز آنجايي كه در موتور خانه هاي بخار معمولا دي اريتور ها در ارتفاع قرار مي گيرند بنا براين ارتفاع 5تا 6 متروحتي بيشتر مناسب خواهد بود.در موتور خانه ها اغلب غير از ديگ تجهيزات ديگري مانند دي اريتور - مخزن كندانس- سختي گير- مبدلها- پمپ ها- مخزن روزانه سوخت – تابلوي برق – كمپرسور – هواساز وانبار مواد وحتي چيلر ممكن است وجود داشته باشد.در اينصورت بايد جهت تعويض – تعميرات – سرويسها و حمل ونقل آنها فضاي لازم وفواصل مناسب را انتخاب نمود . در مثال فوق با توجه به انتخاب 3 دستگاه ديگ ويك دستگاه براي توسعه وحجم تقريبي ديگ ها حدود 40 متر مكعب، داريم V=16*(3+1)*40=2560 با فرض ارتفاع 6 مترمساحت 428 متر مربع بدست مي آيد در شكل ذيل به صورت شماتيك نماي يك موتورخانه با ابعاد تقريبي ديگ ها ترسيم شده است.
3. چيدمان تجهيزات
ودستگاهها ديگ ها بهتر است به گونه اي نصب شوند كه مشعل آنها نزديك درب يا فضاي آزاد باشدتا به راحتي هواي تازه را مكش نمايند فواصل ديگ ها از هم طوري باشد كه علاوه بر امكان بازديدها- تعميرات وسرويس هاي لازمه- كاركرد مشعل ها در كار يكديگر اختلال ايجاد نكنند.و در هر صورت راه عبور بدون مانع در اطراف دستگاه نبايد كمتر از 50 سانتيمتر باشد(2) درصورتي كه مشعل ها با سوخت مايع كار مي كنند وسوخت توسط پمپ به مشعل انتقال مي يابد فاصله مخزن سوخت روزانه حداكثر 5 تا 6 متر از مشعل ها باشد و فاصله به قدري طولاني نباشد كه پديده كاويتاسيون ايجاد شود.مخزن روزانه بهتر است ارتفاع مناسبي داشته باشد تا يك فشار مثبت بر روي مكش پمپ داشته باشيم.دي اريتور وپمپ هاي تغذيه ديگ – نزديك ديگ باشند تابلوي برق جهت خنك كاري در نزديكي فضاي آزاد باشد ونيز در مكاني قرار گيرد كه در صورت نشتي آب وبخار دچار آسيب نشده و بعلاوه از صدمات فيزيكي به دور باشد. سختي گيرها به دي اريتور ومخزن كندانس وهم چنين آب تغذيه ورودي نزديك باشند.كپسول هاي آتش نشاني در نقطه اي مستقر شوندكه به دربها نزديك بوده – دسترسي به آنها آسان باشد وبعلاوه براي اطفل حريق كمترين فاصله را با وسايل آتش زا داشته باشند و هم چنين از صدمات فيزيكي محافظت شوند.به دليل سرويس ها ي ديگها – مخصوصا سيخ زني لوله ها – لازم است فاصله جلوي و پشت ديگ حداقل به گونه اي باشد كه امكان سيخ زني فراهم باشد. در ضمن فاصله پشت ديگ از ديوار يا تجهيزات ديگر حداقل 1 تا 2 متر باشد.فن هاي ونتيلاسيون از نوع مكشي بوده ودر نقطه اي واقع شوند كه بيشترين فاصله را با مشعل ها داشته باشند وهواي لازم براي احتراق توسط مشعل ها را به بيرون انتقال ندهند( شكل ....) در صورت امكان يك انبار مواد اوليه و تجهيزات يدكي در كنار موتورخانه وجود داشاته باشد كه علاوه بر دسترسي آسان به آن بتوان توسط ليفتراك يا گاري هاي دستي تجهيزات يدكي را حمل نمود.
4. تامين هواي احتراق
مي باشد. سرعت هوا را معمولاً 0.44-0.56 هواي لازم براي احتراق مشعل هاي گازي و سوخت مايع حدود بگيريم سطوح مفيد دريچه هاي ورود هوا به موتور خانه بدست مي آيد. 1 درنظر مي گيرند.اگر سرعت هوا را 1-2 علاوه بر هواي احتراق لازم است جهت جلو گيري از گرم شدن بيش از حد موتور خانه مقداري هواي اضافي نيز در نظر گرفته شود در عمل مي توان بصورت تقريبي هواي اضافي براي تهويه موتور خانه را مساوي هواي لازم براي احتراق منظور نمود ولذا سطح مفيد دريچه ها ي هوا را دو برابر سطح بدست آمده در نظر مي گيرند .براي مثال( 1)داريم: OR 11600 At P=7 bar V =13.5 0.56=7.56 =27200 مقدار هواي لازم A= = سطح مورد نياز دريچه ها در فصل .... مبحث 14 گفته شده است كه براي هر155 كيلو كالري بر ساعت ظرفيت حرارتي يك سانتي متر مربع سطح در نظر مي گيرند كه: هم چنين اگر تامين هوا از طريق كانالهاي افقي باشد كه يك دهانه آنها به هواي خارج ودهانه ديگر به فضاي محل نصب دستگاههاباز باشد در اينحالت سطح آزاد هر يك از دهانه ها بايد دست ك ميك سانتي متر مربع باشد(2) و اگر تامين هوا از طريق كانالهاي قائم باشد كه يك دهانه آن به هواي خارج ودهانه ديگر به فضاي محل نصب دستگاهها باز باشد در اين حالت سطح آزاد هر يك از دهانه ها بايستي دست كم يك سانتي متر مربع با ازاي هر كيلو كالري بر ساعت باشد.(2) در حالتي كه بجاي تامين هوا بصورت طبيعي مجبور به تامين هوا بصورت اجباري شويم در اين حالت مقدار توسط سيستم تعويض هوا مكانيكي (فن) به داخل فضاي محل نصب دستگاهها ي با سوخت مايع يا گاز فرستاده شود بايستي دست كم يك متر مكعب بر ساعت براي 355 كيلو كالري بر ساعت باشد.(3) در مثال فوق: يا 19220 c.f.m البته بسته به اينكه سوخت مصرفي ديگ ها گاز يا گازوييل باشد با احتساب 30 درصد فرمولها ي ذيل ارائه شده است (4) of oil of gas سطح خالص دريچه هاي ورود هوا براي احتراق و ونتيلاسيون در اينحالت مي توان از يك فن يا چند فن مكنده استفاده كرد در ضمن بهتر است فن ها به مشعل اينترلاك باشند تا به محض زير بار قرار گرفتن آنها فن مربوطه نيز روشن شود موقعيت فن ها بايستي بصورتي باشد كه در كار مشعل ها اختلال ايجاد نكند.
5. جداره ها ودرب ها
ديوار موتورخانه بايد از بتون وكف از بتون مسلح باشد علاوه بر اين عايق صوتي – حرارتي ورطوبتي باشند همچنين در صورت مجاورت با فضا هايي كه بايد در مقابل آتش سوزي مقاوم باشند جداره ها شامل كف- سقف – ديوار – پنجره- و درب ها بايد در مقابل آتش حداقل يك ساعت مقاوم باشند. مي توان از اپوكسي براي پوشش كف وديوارها استفاده كرد. دربها بهتر است حتي الامكان بزرگ وبه طرف بيرون ويا بصورت كشويي به طرفين باز شوند به منظور صرفه جويي در هزينه دريچه هاي تامين هوا روي پايين دربه تعبيه گردد وعلاوه بر اين با توري مناسب آنها را پوشاند ابعاد دربها بايد به گونه اي باشند كه امكان حمل ونقل بزرگترين دستگاهها را بدون تخريب ديوارها فراهم نمايد در مثال .... مي توانيم از سه عدد درب به ابعاد 5*3.5 به ابعاد زير استفاده كرد:
6. روشنايي موتور خانه
بهتر است سيستم روشنايي موتورخانه بصورتي باشد كه فضاي داخل موتورخانه دائماً روشن باشد به دليل وجود حرارت و رطوبت تجهيزات روشنايي بايستي تحمل كاركرد در شرايط فوق را داشته باشند مقدار لو.كس روشنايي .......
7. سيستم اطفاء حريق موتورخانه
از آنجا ييكه احتمال حريق در هر مكاني از جمله موتور خانه ها نيز وجود دارد و حريق موتورخانه ها بيشتر از سوخت ويا تجهيزات برقي والكتريكي واز نوع تراكم خطر بالا مي باشد بنابراين بايد از محصولات تركيبي كه قابليت اطفا حريق هاي نوعC,B,A را داشته باشدو با شعاع دسترسي مناسب استفاده شود در مثال فوق با توجه به اينكه ابعاد موتور خانه با احتساب انبار وقسمت هوا ساز ها وتبريد 30 در 18 مي باشد و گروه تراكم خطر بالاي 40-B بيشترين شعاع دسترسي 15متر را دارند پس مي توان از خاموش كننده هاي 4-A:40-B:C در نقاط فوق بهره برد در صورت استفاده از سوخت گازي استفاده از يك آشكار ساز گاز كه به يك فن ونيز يك آزير اينترلاك شده باشد ضروري است هم چنين آشكار ساز گاز COدر موتور خانه ها لازم بوده واين آشكار ساز بايد با فن مكنده و آزير اينتر لاك شده باشد.
8. دفع فاضلاب موتورخانه
در موتور خانه بايد جهت هدايت آب و فاضلاب حاصل از نشتي ها – تركيدگي ها – شستشوي سختي گيرها – وزير كشي ديگ ها وتعميرات تمهيداتي انديشيده شود براي اين منظور پيشنهاد مي گردد در موتورخانه يك كانال به ابعادمناسب ومطابق شكل با شيب 2%-3% تعبيه گردد وبه شير زير كشي ديگ ها وسختي گيرها نزديك باشد وروي كانال ر ا با حفاظ مناسب پوشانيد بعلاوه بايد تراز فاضلاب موتور خانه نسبت به تراز فاضلاب اصلي بالاتر باشد تا مجبور به انتقال مكانيكي فاضلاب با استفاده از پمپ نباشيم
9. اتاق اپراتور
10.انبار