مرکز دانش صنعت تاسیسات

يكي از عادلانه ترين، معتبرترين و كارآمدترين راههاي پيشرفت در يك جامعه، تحصيل است. با ارائه يك نظام دانشگاهي با كيفيت بالاست كه مي توان اطمينان يافت استعداد افراد شكوفا مي شود و نتيجه مي دهد. اما متأسفانه همه آنهايي كه مي توانند از نظام آموزش عالي بهره ببرند اين فرصت را نمي يابند. چه كساني بايد وارد دانشگاه شوند؟ چطور مي توان درست و عادلانه بودن نظام پذيرش و گزينش دانشجو را تضمين كرد؟ چطور مي توان امكان دسترسي به  آموزش عالي را براي افراد كم بضاعت گسترش داد؟ آيا مي توان نظام گزينشي يافت كه قابل اطمينان و معتبر باشد؟

 

پاسخ دادن به اين سؤالات زندگي بسياري را تحت تأثير قرار مي دهد، استادان، دانشگاهيان، دانشجويان، كارمندان، خانواده ها و همه جامعه. اينكه چه كساني وارد دانشگاه مي شوند اهميت دارد چرا كه دانشجويان در دانشگاه نه تنها از استادان كه از يكديگر چيزهايي مي آموزند. برخورد با دانشجويان ديگر با پيشينه متفاوت، بخش مهم تحصيل هر دانشجويي است. اگر مي خواهيم دانشجويان تحصيل بي نقصي داشته باشند كه به جامعه هم كمك كند، بايد كلاس هاي دانشگاه متنوع و گوناگون باشد.

دليل دوم اهميت اين پرسش كه چه كساني وارد دانشگاه مي شوند، اين است كه دانشجويان معمولاً دورنماي بهتري در زندگي نسبت به كساني دارند كه به دانشگاه نرفته اند.
آنها شغل  بهتري مي يابند، درآمد بيشتري به دست مي آورند و به طور كلي زندگي بهتري دارند.
متأسفانه هنوز تعريف واحد و مشخصي از يك نظام گزينش عادلانه و درست وجود ندارد؛ بعضي معتقدند ورود به دانشگاه پاداشي است براي آنها كه سخت كوشش كرده و در دوران مدرسه نمرات بالايي به دست آورده اند. براي آنها پذيرفتن يك دانشجو با نمره پايين در شرايطي كه فرد ديگري با نمره بالا وجود دارد، كاري غيرمنصفانه و از نظر اخلاقي نادرست است.
در مقابل عده اي ديگر تحصيلات دانشگاهي را راهي براي كمك به افرادي مي دانند كه همواره ضعيف بوده و در طبقه پايين جامعه قرار دارند. به عقيده آنها اين افراد مي توانند از اين راه براي خود جايگاه اجتماعي به دست آورند.
تصميم گيري درباره پذيرش دانشجو وقتي دشوار مي شود كه عده زيادي، با نمره بالا متقاضي تحصيل در يك رشته باشند. اين افراد را نمي توان بر اساس عملكرد دوران مدرسه از يكديگر متمايز كرد و بايد معيارهاي ديگري براي انتخاب آنها در نظر گرفت؛ معيارهايي چون وضعيت جامعه يا توانايي هاي فردي.
بحث بر سر نظام دانشجو و گزينش دانشجو در انگليس اين روزها جريان دارد.
«بخش تضمين كيفيت» در سازمان آموزش عالي انگليس به تازگي پيشنهاد كرده است تا دفاتر مربوط به پذيرش دانشجو در دانشگاهها و مسئولان گزينش و انتخاب دانشجو براي اين كار آموزش ويژه و روز آمد ببينند.
طبق قوانين اروپا در تصميم گيري درباره پذيرش دانشجو هيچ گاه نبايد نژاد، مذهب، پيشينه قومي، جنسيت يا معلوليت افراد مورد نظر قرار گيرد. اين تنها قانون  سراسري موجود در اين مورد است.
در انگليس اخيراً پروفسور «استون شوارتز» از رؤساي دانشگاه «برونل» از سوي دولت مأمور بررسي و اصلاح نظام پذيرش دانشجو در اين كشور شده است. او با ارائه طرحي پيشنهاد برگزاري آزمون هاي ورودي به جاي تكيه بر نتايج امتحانات دبيرستان را مطرح كرده است.
«شوارتز» خود درباره طرحش گفته است، دانشگاهها در انتخاب دانشجو بايد خلاق تر باشند. در اين طرح پيشنهادي علاوه بر برگزاري آزمون، پيشينه اجتماعي متقاضيان هم در كنار نتايج آزمون به عنوان شاخصي براي پيش بيني موفقيت دانشجويان بررسي مي شود. سنديكاي آزمون هاي داخلي دانشگاه كمبريج اخيراً يك آزمون ۹۰ دقيقه اي ارزيابي مهارت هاي فكري تهيه كرده است كه براي پذيرش دانشجو در اين دانشگاه از ترم آينده مورد استفاده قرار مي گيرد. تحقيقات اوليه نشان داده است كه اين آزمون شاخص بهتري براي ارزيابي و پيش بيني موفقيت دانشجويان نسبت به نتايج امتحانات دبيرستان است. تهيه كنندگان اين تست مي گويند: آزمون  مهارت هاي فكري دقيقاً توان فكري افراد در شرايط مختلف و عامل مهم منطق را مورد ارزيابي قرار مي دهد.
دولت و سازمان آموزش عالي انگليس به اين دليل به فكر اصلاحات در نظام پذيرش دانشجو افتاده است كه دانشگاهها با مراجعه به اين سازمان خواستار اصلاح اين نظام شده و گفته اند، اگر آزموني سراسري يافت شود كه چگونگي فكر كردن خود دانشجويان را ارزيابي كرده و نشان دهد، پذيرش دانشجو منصفانه و سالم تر صورت مي گيرد. آنها مي گويند آزمون هاي كنوني در حقيقت به كيفيت و چگونگي تدريس مي پردازد و نه ويژگيهاي شخصي افراد. در اين آزمون ها كيفيت تدريس است كه مورد ارزيابي قرار مي گيرد.
وزير آموزش عالي انگليس از اصل اين طرح استقبال كرده اما گفته است اجراي آن تا چند سال طول مي كشد، زيرا براي اجراي آن تأييد همه از جمله دانشجويان مورد نياز است.
در حال حاضر متقاضيان ورود به دانشگاه در انگليس بعد از بررسي نمرات دبيرستاني به طور مشروط وارد دانشگاه مي شوند و اگر در طول يك دوره تعيين شده عملكرد خوبي نشان دهند ماندگار مي شوند. اصلاحات ديگري كه قرار است در نظام پذيرش دانشجو در انگليس صورت گيرد و بحث درباره آن از سال گذشته آغاز شده است، افزايش تعداد دانشجويان طبقه كارگر در دانشگاه هاست. وزير آموزش عالي انگليس سال گذشته اعلام كرد قصد دارد شكاف ۳۰ درصدي ميان درصد دانشجويان طبقه بالا و طبقه متوسط را تا سال ۲۰۱۰ كاهش دهد. درون حزب حاكم در انگليس در اين مورد اختلافاتي وجود دارد و برخي با اين كار موافق نيستند. مخالفان مي  گويند ارتقاء وضعيت تحصيلي دانشجويان و كيفيت دانشگاهها مهمتر از طرح هاي ديگر است.
دانشگاه بريستول به تازگي معيارهاي پذيرش دانشجوي خود را تغيير داده تا دانشجويان بيشتري از طبقه كارگر و از مدارس دولتي را جذب كند.
جديدترين آمارها نشان مي دهد ۴۸ درصد از جوانان طبقه بالاي جامعه انگليس و تنها ۱۸ درصد از جوانان طبقه متوسط، كارگر و پايين تر به دانشگاه مي روند. وزير آموزش عالي انگليس در دفاع از طرح خود گفته است: ما جامعه اي مي خواهيم كه همه اعضاي آن مشاركت پذير باشند، نبايد استعدادها ناديده گرفته شود، در دنيايي كه بر محور علم و اقتصاد مي چرخد بايد روي استعداد افراد حساب كرد.
پروفسور «شوارتز» با اعلام فراخواني از همه صاحب نظران در حوزه آموزش عالي خواسته است طرح هاي خود را درباره اصلاح  نظام پذيرش دانشجو ارائه كنند.
او در فراخوان خود گفته است، حتي از تعاريف و مفاهيم جديد درباره معتبر بودن و منصفانه بودن يك نظام پذيرش و گزينش دانشجو استقبال مي كند.او معتقد است اصلاح در اين نظام، يك امر ضروري است، ضرورتي كه نه تنها براي دانشجويان بلكه براي كل كشور حياتي است.

 

نیلوفر قدیری به نقل از گاردين