مرکز دانش صنعت تاسیسات

بمنظور تثبیت فشار سیستم و فراهم آوردن امکان انبساط حجمی آب در اثر افزایش دما در سیستم های بسته، لازم است از ظرفی بنام منبع انبساط استفاده شود. منبع انبساط ممکن است بصورت باز یا بسته باشد:

منبع انبساط باز : این منبع که با هوای آزاد در ارتباط است در خط مکش پمپ و برفراز بالاترین مبدل حرارتی ساختمان (حداقل 7 فوت بالاتر) نصب می شود. اتصال منبع انبساط به خط مکش پمپ سبب می گردد که سمت مکش تحت فشار آتمسفر قرار داشته هوا نتواند به داخل سیستم نفوذ کند. فشار استاتیکی ناشی از ارتفاع آب در منبع انبساط که روی پمپ اعمال می شود باید بزرگتر از افت فشار آب در لوله، از محل اتصال به لوله انبساط تا سمت مکش پمپ باشد. هرچند که از لحاظ تئوری می توان منبع انبساط را تنها با یک لوله با سیستم مرتبط نمود ولی بهتر است بمنظور شرکت دادن آب منبع انبساط در سیرکولاسیون، دو لوله یکی برای رفت و دیگری جهت برگشت آب از منبع انبساط در نظر گرفته شود. منبع انبساط در نظر گرفته شود. منبع انبساط باز برای سیستم های حرارت مرکزی با فشار کم و دمای حداکثر 180F مناسب است.

 

محاسبه حجم منبع انبساط باز

برای محاسبه حجم منبع انبساط باز دو روش بکار می رود. روش اول دقیق تر و روش دوم ساده تر است:

الف¬_ روش اول: در این روش قدم به قدم مطابق دستور عمل می کنیم:

1- برای محاسبه حجم آب داخل لوله ها بدین ترتیب که وزن آب برحسب پاوند بر یک فوت طول لوله با قطرهای مختلف را از جداول استخراج نموده در کل طول لوله کشی ( رفت باضافه برگشت ) ضرب می کنیم تا وزن آب در لوله ها برحسب پاوند بدست آید، سپس مقدار بدست آمده را تقسیم بر 8.33 نموده حجم آب را برحسب گالن بدست می آوریم.

2- تعیین حجم آب داخل دیگ و سایر وسایل مبدل حرارتی به گالن، این مقدار معمولا در کاتالوگ وسایل مذکور داده می شود.

3- تعیین درصد افزایش حجم آب بازاء افزایش دمای آب ورودی به سیستم

4- تعیین حجم منبع انبساط با استفاده از فرمول زیر: درصد  افزایش حجم آب x (حجم آب داخل وسایل مبدل حرارتی + حجم آب درون لوله ها = حجم منبع انبساط

ب- روش دوم: این روش از دقت کمتری نسبت به روش پیشین برخوردار است:

V=QB/6400

حجم منبع انبساط باز برحسب گالن     -V

قدرت حرارتی دیگ  [Btu/hr]    QB

چنانچه ذکر شد، منبع انبساط باز ممکن است با یک لوله و یا دو لوله یکی برای رفت و دیگری برای برگشت آب، به سیستم مربوط شود.

منبع انبساط بسته : این منبع در سیستم های گرمایش با دمای آب زیاد ( بیش از دمای جوشش آب درفشار جو) و نیز در مواردیکه بعلت محدودیت ارتفاع موتورخانه یا هر دلیل دیگری نتوانیم از منبع انبساط باز استفاده نماییم، بکار می رود. این منبع که در هر جای ساختمان می تواند قرارگیرد، با هوای آزاد ارتباط ندارد و فشارسیستم توسط بالشتک هوا، بخار و یا یک گاز بی اثر مانند ازت که نیمی از حجم منبع را اشغال می کند تامین می گردد. حداکثر فشار بستگی به مقتضیات طرح دارد و جهت کنترل آن از شیر اطمینان استفاده می گردد. حداقل فشار در منبع انبساط باید به اندازه ای باشد که موقع سرد بودن سیستم بالاترین رادیاتور از آب پر باشد. ضمنا لازم است در تمام نقاط مرتفع سیستم شیرهای هواگیری نصب  شوند.