مرکز دانش صنعت تاسیسات

تاکنون اقدامات مفیدی در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی در کشور به ثمر رسیده است. تدوین استانداردها و معیارهای برچسب مصرف انرژی، ایجاد و توسعه آزمایشگاه ملی صرفه جویی انرژی، بهینه سازی انرژی و مدیریت بار در صنایع، ممیزی انرژی در ساختمان ها، تهیه نرم افزارهای مشاور بهینه سازی و فعالیتهای آموزشی و آگاه سازی از جمله این اقدامات بوده است. اما علیرغم موارد به انجام رسیده، همچنان پتانسیل های بسیار گسترده ای برای بهینه سازی مصرف انرژی در کشور وجود دارد، که در صورت بکارگیری راهکارهای مناسب، نتایجی همچون کاهش سطح تقاضای انرژی و محدود شدن نرخ رشد روبه افزایش ظرفیت سازی نیروگاهی، بهبود الگوی تولید، مصرف و بهبود ضریب استفاده از سیستم موجود و آزادسازی ظرفیت های عرضه برای حضور فعال تر در بازارهای بین المللی انرژی را به دنبال خواهد داشت.

در ادامه، مهمترین اقدامات آتی بهینه سازی انرژی که مناسب است در ادامۀ فعالیتهای گذشته به آنها پرداخته شود، در قالب راهکارهایی دسته بندی شده اند. در ابتدا فهرستی از عناوین راهکارها ارائه و سپس به شرح هر راهکار، پتانسیل بهینه سازی آن و هزینه و مدت زمان اجرای راهکار پرداخته شده است.

1 افزایش راندمان سیستم های احتراق در بویلرهای نیروگاهی به روش ارزشیابی سوخت
2 افزایش راندمان نیروگاه ها با استفاده از روشهای پینچ و اکسرژی
و ایجاد شرکت های توزیع و فروش حرارت DHC 3 توسعه سیستم های گرمایش و سرمایش منطقه ای
4 افزایش قدرت خروجی توربین های گازی با استفاده از سرمایش هوای ورودی
5 توسعه استفاده از توربینهای انبساطی در دستگاههای تقلیل فشار ورودی شهرها و نیروگاهها
6 گاز سوز کردن موتورهای دیزلی صنایع و بهره گیری از این ظرفیت در ساعات پیک
7 توسعه کاربرد کنتورهای چندتعرفه در مصارف خانگی
8 اصلاح خطوط تولید الکتروموتورهای لوازم خانگی در سه کارخانه موتوژن، بلال و الکتروژن به منظور تولید
موتورهای با راندمان بالا
(VSD) 9 ترویج بکارگیری محرکه های کنترل دور  توان موتورهای الکتریکی
(VSD) 10  حمایت از سرمایه گذاری به منظور تولید محرکه های سرعت متغیر
مصرف کننده گاز طبیعی ( توربین گاز و یا دیزل ) بجای دیگهای بخار در صنایع CHP 11  جایگزینی
غذایی، نساجی و کاغذ به منظور افزایش بازدهی انرژی
12  توسعه استفاده از چیلرهای جذبی
13  ترویج سیست مهای ذخیره سازی سرما بمنظور مدیریت بار الکتریکی
14  ترویج سیستمهای تبرید جذبی خانگی در مناطق گرمسیری (ظرفیت پایین)
15  توسعه سیستم های تنظیم کننده شدت نور
3
16  جایگزینی لامپ های رشته ای با لامپ های بخار سدیم در معابر
17  کاهش تعرفه های واردات لامپهای ک ممصرف با کیفیت بالا
18  استفاده از کلید خاموش کنندۀ روشنایی، سیستم های صوتی  تصویری، و سایر وسایل غیرضروری در
هنگام عدم حضور ساکنین، برای هتل ها و منازل مسکونی
19  کنترل کیفیت توان در سیستم های توزیع
در مجتمعهای مسکونی و (BMS) 20  توسعه و ترویج سیستمهای مدیریت مصرف انرژی ساختمان
ساختمانهای اداری و عمومی
21  اجرای سیستم تفکیک مصارف آب و انرژی واحدهای واقع در مجتمع مسکونی
22  توسعه نیروگاه های بیوماس (ضایعات شهری و کشاورزی)
23  ترویج استفاده از آبگرمکنهای خورشیدی
24  استمرار فعالیت وضع استاندارد مصرف انرژی در تجهیزات انرژی بر
25  توسعه نظام استانداردهای مصرف انرژی در فرآیندهای صنعتی
26  اصلاح فن آوری تولید یخچال فریزرها، کولرهای آبی، کولرهای گازی در کشور به منظور افزایش بازده انرژی
27  احداث، تجهیز و بهره برداری از آزمایشگاه ملی استاندارد مصرف انرژی برای تجهیزات صنعتی
28  اجرای مدیریت بار در صنایع کانی های غیرفلزی، لاستیک، کاغذ، فولاد و مس
29  بهینه سازی مصرف انرژی و ارتقاء کیفیت محصول در صنعت سیمان به روش ارزشیابی حرارتی سوخت
(Fuel Valuation)
30  اجرای طرح مدیریت مصرف انرژی در ساختمانهای اداری، بیمارستانی، مدارس و مجتمع های تجاری
31  ترویج عایق کاری جداره های خارجی ساختمانها و استفاده از پنجره دو جداره
32  استانداردسازی مصالح و اجزاء ساختمان
33  توسعه آموزش عمومی و تخصصی مدیریت مصرف انرژی در صنایع کشور
34  توسعه مراکز آگاهسازی و حساس سازی عمومی جهت بهینه سازی مصرف انرژی
35  توسعه سیستم اطلاع رسانی بهین هسازی مصرف انرژی
36  توسعه طرح بهسامان (بهینه سازی مصرف انرژی ) در کلیه مدارس کشور
37  تدوین، تصویب و اجرای قانون مدیریت انرژی
38  ایجاد و تقویت شرکتهای خدمات انرژی
39  ایجاد صندوق بهره وری انرژی
40  اجباری کردن تدریس دروس مدیریت مصرف انرژی در کلیه رشته های مهندسی
41  توسعه کمی و کیفی حمل و نقل ریلی درون شهری و برون شهری
42  توسعه کمی و کیفی حمل و نقل عمومی
43  نصب نمایشگر لحظه ای و تجمعی مصرف سوخت در خودروها
44  تدوین و اجرای استانداردهای تعمیر و نگهداری وسایل حمل ونقل
45  اصلاح شبکه اتوبوسرانی
46  تجهیز تکنولوژیک وسایل و سازمانهای حمل ونقل عمومی
4
ذیلاً راهکارهای عنوان شده به همراه نتایج و هزینه های اجراء بطور مختصر تشریح می شوند:
1 افزایش راندمان سیست مهای احتراق در بویلرهای نیروگاهی به روش ارزشیابی سوخت
مهمترین هدف این پروژه کاهش مصرف سوخت های فسیلی و در عین حال بالا بردن راندمان نیروگاهها
می باشد . برای رسیدن به این اهداف در مرحله اول سیستم های اتومات جهت تعیین ارزش حرارتی سوخت تعبیه
نسبت به تنظیم مستمر سوخت به هوا در بویلرها Fuel Valuation و در مرحله دوم با بکارگیری نرم افزار
اقدام خواهد شد .
تعداد نیروگاههای پیشنهادی برای اجرای طرح فوق 40 نیروگاه کشور است که برآورد صرفه جوئی معادل 5
میلیون بشکه معادل نفت خام در سال را به دنبال خواهد داشت. مدت اجرای طرح 3 سال و هزینه اجرای طرح
آن 70 میلیارد ریال برآورد میگردد.
2 افزایش راندمان نیروگاهها با استفاده از رو شهای پینچ و اکسرژی
بررسی اثر متقابل فرآیندها و تاثیر آنها بر یکدیگر و بر کل سیستم، انتگراسیون فرآیندها نامیده م یشود. به
کمک این تکنیک می توان سیستمهای انرژی از جمله نیروگاه های حرارتی را بهین هسازی نمود. دو روش مهم در
این زمینه عبارتند از الف  آنالیز اکسرژی ب  تکنولوژی پینچ. روش آنالیز اکسرژی تکنیک جدیدی برای
ارزیابی اتلافهای ترمودینامیکی جریانها در طی یک فرآیند میباشد. با بکارگیری تکنولوژی پینچ در مورد
نیروگاههای حرارتی م یتواند اصلاح حرارتی برجهای خن ککن، کندانسورها و همچنین بهینه سازی کورۀ بویلر و
توربین ها را در پی داشته باشد و این به معنای افزایش راندمان کلی نیروگاه میباشد.
تعداد نیروگاههای پیشنهادی برای اجرای این طرح 10 نیروگاه است و برآورد صرفه جوئی معادل 2 میلیون
بشکه معادل نفت خام در سال را به همراه دارد. مدت اجرای طرح 5 سال و هزینه اجرای طرح 640 میلیارد ریال
است.
و ایجاد شرک تهای توزیع و فروش حرارت DHC 3 توسعه سیست مهای گرمایش و سرمایش منطقه ای
از آنجائیکه بخش عمده ای از انرژی مصرفی در بخش خانگی به گرمایش و تهیه آب گرم مصرفی اختصاص
داده شده است لذا به منظور صرف هجویی انرژی جهت نگهداری و حفظ منابع محدود آن م یبایست تا حد امکان
از مصرف غیرکارائی انرژی پرهیز نمود.
یکی از روش های افزایش کارآیی مصرف انرژی در گرمایش و سرمایش مکانهای مسکونی و اداری استفاده
از فن آوری گرمایش منطق های می ابشد. که در آن تامین گرمای مورد نیاز یک ناحیه بصورت متمرکز و با بکار
بردن یک سنج حرارتی واحد صورت میپذیرد که بعنوان نمونه م یتوان در شهرک های مسکونی و یا مجتم عهای
بزرگ اداری نظیر تپه های عباس آباد اجراء نمود.
به ظرفیت حدوداً 10 مگاوات جهت برق رسانی و همچنین آب مصرفی DHC جهت احداث یک سیستم
حدوداً معادل 30 میلیارد ریال بودجه نیاز است. همچنین شرکت هایی در قالب شرکت های توزیع و فروش حرارت
5
می توانند خدمات لازم را مشترکین ارائه داده و از هزین ههای دریافتی جهت توسعه این گونه سیست مها استفاده
در کشور نیاز DHC نمایند. در مراحل اولیه کار انگیزده لازم باید توسط دولت ایجاد شود باری راه اندازی سیستم
به 100 میلیارد ریال بودجه می باشد که پیش بینی می شود 30 % کاهش در مصرف انرژی را همراه داشته باشد.
مدت اجرای طرح 3 سال می باشد.
4 افزایش قدرت خروجی توربی نهای گازی با استفاده از سرمایش هوای ورودی
در ماههای گرم سال که دمای هوای محیط بالا است، تقاضا برای تولید الکتریسیته در این ماهها افزایش
می یابد. بعبارت دیگر همزمان با نیاز شبکه به تولید الکتریسیته بیشتر قدرت خروجی کاهش می یابد. یکی از
راهکارها جهت حل این معضل سرمایش هوای ورودی به توربین در ماههای گرم سال می باشد.
10036 در نیروگاههای کل کشور وجود دارد. با Mw در حال حاضر 172 واحد توربین گاز به ظرفیت کل
1000 قابلیت افزایش قدرت خروجی در توربی نهای گازی نیروگاه های کشور Mw بررسی های اولیه به عمل آمده
در ماه های گرم سال وجود دارد. کل سرمایه گذاری مورد نیاز برای نصب سیستم چیلر جذبی در دو نیروگاه کیش
و یزد جمعاً مبلغ 150 میلیارد ریال برای افزایش حدود 59 مگاوات ظرفیت می باشد.
5 توسعه استفاده از توربینهای انبساطی در دستگاههای تقلیل فشار ورودی شهرها و نیروگاهها
در این روش از انرژی موجود در ایستگاههای تقلیل فشار شبکه گاز رسانی استفاده م یشود. در ایستگاههای
تقلیل فشار برای کاهش فشار گاز از شیرهای فشارشکن استفاده می شود. در هنگام کاهش فشار گاز انرژی آن
به صورت سرما تلف می شود توربینهای انبساطی دستگاههایی هستند که به موازات شیرهای فشارشکن نصب
می شوند که ضمن جلوگیری از تلفات انرژی در ایستگاههای گاز تولید برق نیز می نماید.
با بررسیهای بعمل آمده توان قابل استحصال از ایستگاههای تقلیل فشار شبکه گازرسانی شهری و
800 می باشد. شایان ذکر است این میزان Mw ایستگاههای فشار داخلی و خارجی نیروگاهها در کل کشور حدود
برق بدون مصرف سوخت و آلودگی هوا قابل استحصال می باشد. هزینه اجرای طرح برای چهار نیروگاه طوس و
تبریز و ری و بندرعباس جمعاً 220 میلیارد ریال به منظور تولید 43 مگاوات برق بدون سوخت برآورد می شود.
6 گازسوز کردن موتورهای دیزلی صنایع و بهر هگیری از این ظرفیت در ساعات پیک
هم اکنون در کشورهای توسعه یافته، قسمت عمده ای از موتورهای دیزلی، گاز سوز شده اند با توجه به ارزان
بودن و فراوانی سوخت گاز و همچنین آلودگی کم زیست محیطی این موتورها، استفاده از این موتورها بخصوص
در ساعات اوج مصرف، باعث کاهش کم مصرف انرژی خواهد شد. در شش صنعت سیمان، نساجی، آلومینیم،
ریخته گری، قند و سرامیک کشور مجموعاً 400 مگاوات ظرفیت دیزل ژنراتور نصب شده موجود میباشد و هزینه
اجرای گاز سوز کردن این موتورها با استفاده از توان تکنیکی داخلی حدود 10 دلار بر کیلووات میباشد.
7 توسعه کاربرد کنتورهای چندتعرفه در مصارف خانگی
تعداد مشترکین برق خانگی که بطور متوسط بیش از 350 کیلوواتساعت در ماه برق مصرف م یکنند، نزدیک
% 1 میلیون مشترک م یباشد. این گروه از خانوارها، اقشار واقع در دهک درآمدی دهم (یعنی 10 / به 4
6
ثروتمندترین خانواده ها) هستند. بعلاوه هزینه خرید و نصب هر دستگاه کنتور چندتعرفه تکفاز معادل 300 هزار
1 میلیون مشترک و میزان صرف هجویی و پیک سایی حدوداً 30 % و مدت اجراء 3 / ریال م یباشد. حجم فعالیت 4
سال می باشد.
8 اصلاح خطوط تولید الکتروموتورهای لوازم خانگی در سه کارخانه موتوژن، بلال و الکتروژن به منظور
تولید موتورهای با راندمان بالا
موتورهای صنعتی و خانگی طبق برآوردهای انجام شده حدوداً 60 % از مصرف انرژی الکتریکی کشور را به
3/3 ) در بخش خانگی به صورت تکفاز و در بخش صنعت از Kw) خود اختصاص می دهند این موتورها تا دامنه
3 استفاده می شوند. معیار و استانداردهای مصرف انرژی در خصوص موتورها توسط دفتر Kw توان بالای
بهینه سازی در مرحله نهایی می باشد.
راندمان پائین الکتروموتورهای خانگی که حدوداً تا 50 درصد می باشد نشان از عدم کارآیی انرژی در این
گونه الکتروموتورها دارد بنابراین بایستی با رویکرد به الکتروموتورهای راندمان بالا نظیر الکتروموتورهایی که در
حال حاضر در کشورهای صنعتی استفاده می شود و تحول عظیمی در کیفیت الکتروموتورها حاصل نمود.
خطوط تولیدی الکتروموتور در کشور عمدتاً از سه کارخانه الکتروژن، موتوژن و بلال بوده که هیچیک از
تولیدات آن ها موتورهای راندمان بالا نیست. بنابراین با تغییر خط تولید این کارخانجات به تولید موتورهای
راندمان بالا (برای موتورهای تکفاز 17 % و برای موتورهای سه فاز 7% افزایش راندمان خواهیم داشت ) هزینه
اجرای این پروژه برای سه کارخانه حدوداً 25 میلیارد ریال برآورد می شود و مدت اجرای طرح 3 سال م یباشد.
(VSD) 9 ترویج بکارگیری محرکه های کنترل دور  توان موتورهای الکتریکی
محرکه های سرعت متغیر در واقع کنترل کننده های دور توان موتورهای الکتریکی م یباشند و باعث م یشوند
در صورت ب یباری خطوط تولید توان خروجی موتورهای الکتریکی را کاهش و در موقع لزوم به حداکثر مقدار
خود برسد.
مطالعات انجام شده نشان می دهد که با نصب محرکه های سرعت متغیر بین 20 تا 30 درصد کاهش در
مصرف انرژی خواهیم داشت تکنولوژی ساخت محرکه ای سرعت متغیر در ایران وجود دارد اما بدلیل هزینه
بالای آن، استفاده از اینگونه تجهیزات باید ترویج شود.
برای نصب این سیستمها بر روی الکتروموتورهای در بخش صنعت در اولین فاز اجرایی طرح نیاز به 30
میلیارد ریال بودجه است مدت اجرای طرح 3 سال می باشد.
(VSD) 10  حمایت از سرمای هگذاری به منظور تولید محرکه های سرعت متغیر
در محرکه ها سرعت متغیر بصورت انبوه و صنعتی با احداث کارخانجات V.S.D پیشنهاد می شود جهت تولید
و خطوط تولیدی و حمایت مالی از احداث چنین کارخانجاتی گام عملی جهت کاهش مصرف انرژی برداشت.
قبلاً در کشورهای مختلف جهان بعنوان پروژه های موفق مورد آزمون قرار گرفته است V.S.D تولید انبوه
نیاز به سرمای هگذاری 65 میلیارد ریال نیاز است. میزان صرفه جویی به V.S.D جهت احداث کارخانجات و تولید
ازای نصب بر هر الکتروموتور 20 % تا 30 % می باشد. مدت اجرای طرح 4 سال م یباشد.
7
مصرف کننده گاز طبیعی ( توربین گاز و یا دیزل ) بجای دیگهای بخار در صنایع غذایی ، CHP 11  جایگزینی
نساجی و کاغذ به منظور افزایش بازدهی انرژی
صنایعی که در فرآیند اصلی به حجم بالای بخار نیاز دارند و در عین حال در سایر قسمت های فرآیند از
می توانند ضمن (CHP) انرژی الکتریکی استفاده می نمایند با استفاده از روش تولید همزمان برق و بخار
صرفه جوئی قابل ملاحظه در مصرف انرژی فسیلی به منظور تولید بخار ، بخشی از نیاز الکتریکی خود را تأمین
نمایند و یا انرژی الکتریکی تولیدی را به شبکه تزریق نمایند .
تعداد صنایع پیشنهادی : 5 واحد صنعتی
برآورد صرفه جوئی : معادل 150 هزار بشکه نفت خام در سال
مدت اجرای طرح : 3 سال
هزینه اجرای طرح : 40 میلیارد ریال
12  توسعه استفاده از چیلرهای جذبی
با توجه به مصرف برق زیاد چیلرهای تراکمی و همچنین با توجه به قیمت پایین و منابع زیاد گاز طبیعی
استفاده و ترویج و جایگزینی حاملهای انرژی به صورت جایگزینی چیلرهای جذبی به جای چیلرهای تراکمی به
دلیل کاهش مصرف انرژی امری اجتناب ناپذیر م یباشد. با توجه به اقلیم های مختلف که در کشور ایران وجود
دارد استفاده از سیستم های تهویه مطبوع جذبی با استفاده از گاز طبیعی بسیار مفید و باعث کاهش مصرف انرژی
100 و با هزینه اجرای Gwh 20 دستگاه میزان صرهف جویی ناشی از این طرح / زیادی م یگردد. برای 000
طرح بالغ بر 200 میلیارد ریال بوده و مدت اجرای آن 5 سال می باشد.
13  ترویج سیست مهای ذخیره سازی سرما بمنظور مدیریت بار الکتریکی
تکنولوژیهای ذخیره سازی سرما معمولاً به منظور انتقال بار از ساعات پیک به غیر پیک مورد استفاده قرار
می گیرد. در ساعات غیرپیک که هزینه الکترییسیته و تقاضای آن پایین است با بهر هبرداری از تجهیزات
سرمایش، انرژی سرمایش ذخیره می شود. انرژی سرمایش ذخیره شده جهت تأمین بار سرمایش مور دنیاز ساعات
پیک که هزینه الکتریسیته و تقاضای آن بالا است مورد استفاده قرار م یگیرد. بسته به نوع ماده واسطه، منابع
اولیه انرژی و تکنولوژیهای ذخیره سازی سرما مورد استفاده روشهای متفاوتی برای ذخیره سازی سرما وجود
دارد. میزان پیک سایی و صرفه جویی با این راهکار به میزان 20 % درصد بوده و هزینه این طرح 100 میلیارد ریال
برآورد برای 100 مگاوات می باشد. مدت اجرای طرح 5 سال برآورد می شود.
14  ترویج سیستمهای تبرید جذبی خانگی در مناطق گرمسیری (ظرفیت پایین)
بر اساس مطالعات انجام شده توسط سازمانهای معتبر در زمینه انرژی در صورتی که بار نهان از 25 درصد
بار کل مورد نیاز برای تبرید بیشتر باشد سیستمهای سرمایش جذبی دارای اولویت اقتصادی خواهند بود و زمان
بازگشت سرمایه 6 ساله خواهد بود. همچنین این سیستمها قادرند بار پیک و مصرف برق را به میزان 30 درصد
کاهش دهند و مشکل گاز رسانی به مناطق حاشیه خلیج فارس که غیر اقتصادی میباشد را اقتصادی نماید و در
8
مناطقی که گاز رسانی شده باعث کاهش مصرف برق و متعادل شدن مصرف گاز در فصول مختلف سال خواهد
شد.
15  توسعه سیستم های تنظی مکننده شدت نور
استفاده از شدت نور مناسب و همچنین بهر هگیری هر چه بیشتر از نور طبیعی باعث کاهش مصرف انرژی
خواهد شد در این خصوص استفاده از حس گرهای مناسب و سیستم تنظیم نور می تواند کارساز بوده و شدت نور
لازم را تأمین نماید. پیشنهاد می شود در ساختمانهای اداری و دولتی ( 200 ساختمان) این پروژه اجراء شود که
میزان صرفه جویی بدست آمده 15 تا 30 درصد و هزینه اجرای راهکار 2 میلیارد ریال و مدت اجراء 2 سال
می باشد.
16  جایگزینی لامپ های رشته ای با لام پهای بخار سدیم در معابر
استفاده از لامپ های بخار سدیم جهت لامپ های رشته ای علاوه بر تامین شدت نور مناسب دارای طول
عمر بیشتر و توان مصرفی کمتر م یباشد. میزان بهره نوری (لومن بروات) لامپ های بخار سدیم حدوداً 110 و
بهره نوری لام پهای رشته ای حدوداً 15 می باشد. اگر برای روشنایی معابر مراکز استانها در مرحله اول این
راهکار اجراء گردد، میزان صرفه جویی بدست آمده 30 % و هزینه اجراء 10 میلیارد ریال و مدت اجراء 2 سال
می باشد.
17  کاهش تعرف ههای واردات لامپهای کم مصرف با کیفیت بالا
استفاده از لامپ های کم مصرف نسبت به لامپهای رشته ای 80 % کاهش در توان مصرفی خواهد داشت و
این در حالیست که یک لامپ کم مصرف با توان 20 وات دارای شدت نور یکسان با لامپ رشته ای 100 وات
خواهد داشت.
گرانی لام پهای کم مصرف باعث عدم بکارگیری مردم از این گونه لامپ ها می شود. بنابراین با توجه به
اهمیت موضوع و پیک بار شبکه کشور که متاثر از روشنایی است استفاده از لامپ های کم مصرف بهترین گزینه
می باشد در حال حاضر این گونه لامپ ها در کشورهایی دیگر با هزینه پائین تری تولید می شود در صورتیکه
تعرفه های گمرکی و سایر مالیات ها نسبت به واردات این گونه لامپ ها حذف شود این لامپ ها می تواند با قیمت
پائین تری حدوداً معادل 1 دلار بدست مصرف کنندگان برسد.
استفاده از سیاست های تشویقی نسبت به واردات لامپ های کم مصرف با کیفیت بالا می تواند در آینده
معضل پیک بار به کشور را حل نماید. حجم فعالیت ده میلیون عدد و میزان پیک سایی آن ده مگاوات و هزینه
اجرای راهکار ده میلیون دلار و مدت اجراء 3 سال می باشد.
18  استفاده از کلید خاموش کنندۀ روشنایی، سیستم های صوتی  تصویری و سایر وسایل غیرضروری در هنگام
عدم حضور ساکنین، برای هتل ها و منازل مسکونی
9
سیستم های تنظیم کننده خاموش کننده روشنایی، سیستم های صوتی  تصویری و سایر تجهیزات
غیرضروری نقش عمد های در کاهش مصرف انرژی دارند که از طریق عملکرد قطع بر روی کلیدهای
تغذیه کننده این انشعابات استفاده م یشود.
500 ریال / پتانسیل صرفه جویی در این بخش حدوداً 10 تا 15 درصد بوده و برای هر واحد ساختمانی 000
5000 ریال و مدت اجراء 3 سال م یباشد. /000/ 10 واحد ساختمانی 000 / می باشد. برای 000
19  کنترل کیفیت توان در سیست مهای توزیع
افزایش وسایل الکتریکی برشگر جریان همچون مبد لهای الکترونیک قدرت در سیست مهای توزیع سبب
افزایش هارمونیک ها گردیده است. که به افزایش توان راکتیو در شبکه و نهایتاً افزایش تلفات در شبکه منجر
می گردد.
هزینه اجرای طرح اصلاح هارمونیکی شبکه توزیع نمونه بالغ بر 20 میلیارد ریال برای مطالعات امکان سنجی
و اجرای پروژه های نمونه است. میزان کاهش در مصرف انرژی 10 تا 15 درصد و مدت اجراء 3 سال م یباشد.
در مجتمعهای مسکونی و ساختمانهای (BMS) 20  توسعه و ترویج سیستمهای مدیریت مصرف انرژی ساختمان
اداری و عمومی
سیستم های مدیریت انرژی در ساختمانهای بزرگ شامل ساختما نهای اداری، تجاری و مجتمع های
مسکونی نقش بسزایی در کاهش مصرف انرژی دارد این سیستم ها با تنظیم و کنترل بارهای سرمایش، گرمایش
و تثبیت دمای ساختمان را داشته و م یتوانند علاوه بر تامین سطح آسایش موجبات کاهش مصرف انرژی
خواهند شد مطالعات انجام شده نشان م یدهد با تنظیم سیستم های گرمایش، سرمایش و تثبیت دما می توان به
نزدیک به 50 میلیون ریال BMS صرفه جویی 25 % در مصرف انرژی دست یافت جهت اجرای هر سیستم
بودجه لازم است و جهت اجراء در 1000 ساختمان معادل 50 میلیارد ریال بودجه نیاز دارد.
21  اجرای سیستم تفکیک مصارف آب و انرژی واحدهای واقع در مجتمع مسکونی
نصب کنتورهای مشترک درمجتمع های مسکونی موجب افزایش مصرف انرژی و آب می گردد . لذا تفکیک
مصارف توسط نصب کنتورهای ارزان قیمت می تواند نسبت به کاهش میزان مصرف مؤثر واقع شود .
% تعداد مجتمع های پیشنهادی برای اجرای طرح 10 مجتمع ( 16 واحدی ) و برآورد صرفه جوئی معادل 30
کل انرژی و آب مصرفی هر مجتمع است. مدت اجرای طرح 1 سال و هزینه اجرای طرح 500 میلیون ریال
است.
22  توسعه نیروگا ههای بیوماس (ضایعات شهری و کشاورزی)
استفاده از بیوماس به عنوان یک منبع انرژی نه به دلایل اقتصادی بلکه به دلایل توسعه اجتماعی، زیست
محیطی و همچنین سادگی، جذاب می باشد. استفاده از بیوماس منجر به استفاده بهتر از زمین، تامین غذا، رفع
بسیاری از مشکلات زیست محیطی، ایجاد استغال، جایگزینی با سوختهای فسیلی و مبارزه با اثرات گلخانه ای
خواهد شد. بر اساس بررسیهای بعمل آمده ظرفیت نصب بیشتر از 5000 مگاوات نیروگاه بیوماس با استفاده از
10
ضایعات کشاورزی وجود داشته و بیشتر از این مقدار نیروگاه های زباله سوز میتوان نصب نمود. هزینه احداث
3 سنت بر کیلووات / نیروگاه های فوق 3000 دلار برکیلووات اعلام شده و هزینه برق تولیدی از این نیروگاه ها 79
ساعت است این اعداد در مقایسه با خسارت ناشی از آلودگی زیست محیطی ضایعات شهری ناچیز است. هزینه
احداث نیروگاه های بیوماس با استفاده از ضایعات کشاورزی 1500 دلار بر کیلووات است و برق تولیدی از آن
به مراتب ارزانتر میباشد. در حال حاضر پیشنهاداتی از طرف کشورهای خارجی جهت احداث چنین نیروگاه هایی
وجود دارد. زمان بازگشت سرمایه این نیروگاه ها 10 سال اعلام شده است. B.O.T به صورت
23  ترویج استفاده از آبگرمکنهای خورشیدی
آبگرمکنهای خورشیدی وسایلی هستند که با استفاده از انرژی خورشید آب را گرم میکنند. این سیستمها
معمولاً به یک هیتر برقی مجهزند که در مواقع اضطراری و در صورت نیاز به مصرف آبگرم و عدم وجود ذخیره
انرژی کافی در سیستم بتواند وظیفه تامین آبگرم را انجام دهد. در حال حاضر به ازای نصب هر آبگرمکن 300
لیتر در سال در مصرف نفت سفید صرفه جویی میشود و در صورتی که توزیع این سیستمها ادامه یابد سهم قابل
توجهی از مصرف انرژی خانوار در مناطقی که سوخت رسانی به آنجا مشکل است توسط این سیستم تامین
2 ریال سرمایه گذاری مینماید و این سرمایه گذاری طی دوره 8 /700/ میگردد. به ازای هر آبگرمکن دولت 000
ساله درصورت ثابت ماندن قیمت سوخت بازگشت مینماید. در صورتی که تولید انبوه سیستمهای فوق آغاز شود و
حمایت کافی از آن بعمل آید میزان سرمایه گذاری دولت به نصف کاهش یافته و زمان بازگشت سرمایه نیز
10 دستگاه 30 میلیارد بودجه لازم است که میزان صرفه جویی 3 / سریعتر اتفاق خواهد افتاد. برای نصب 000
میلیون لیتر نفت سفید و مدت اجراء 3 سال می باشد.
24  استمرار فعالیت وضع استاندارد مصرف انرژی در تجهیزات انرژی بر:
با توجه به اینکه بخش خانگی و تجاری با مصرف حدوداً 40 % از کل مصرف انرژی در کشور یکی از
بزرگترین بخشهای مصرف کننده انرژی می باشد و با توجه به قانون بند ”و“ تبصره 19 برنامه دوم توسعه و ادامه
آن به صورت بند الف ماده 121 قانون برنامه سوم تعیین معیارها و استانداردهای مصرف انرژی در تجهیزات و
فرآیندهای انرژی بر برقی در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد در همین راستا معاونت امور انرژی وزارت نیرو
تدوین استاندارد و برچسب مصرف انرژی در 10 وسیله از تجهیزات انرژی بر را به اتمام رسانده و تا به 30 وسیله
افزایش خواهد داد و در ادامه این کار نوبت به تجهیزات انرژی بر صنعتی و همچنین بازنگری استانداردهای
4000 و Gwh تدوین شده خواهد رسید. با پی شبینی های انجام شده میزان صرفه جویی در این بخش به میزان
%20 تا 30 % برای هر وسیله می باشد که هزینه اجرای این طرح بالغ بر 10 میلیارد ریال برآورد می گردد و تدوین
استاندارد برای 30 وسیله تا 5 سال آینده قابل برنامه ریزی می باشد.
-25 توسعه نظام استانداردهای مصرف انرژی در فرآیندهای صنعتی:
با توجه به این مطلب که فرآیندهای صنعتی یکی از بخش های پرمصرف، از دیدگاه مصرف انرژی م یباشد،
لذا استاندارد کردن فرآیندها و قسمت های مختلف از یک فرآیند صنعتی، یکی از روشهای مؤثر و مفید جهت
11
کاهش مصرف انرژی می باشد. تجربه کشورهای پیشرفته پس از استاندارد کردن تجهیزات انرژی بر، بر روی
فرآیندهای مختلف صنعتی، بوده است.
براساس مطالعات انجام شده فرآیندهای صنعتی متنوع بوده اما از حیث بررسی می تواند به 4 گروه اصلی
تقسیم بندی شوند:
-1 فرآیندهای با مصرف انرژی بالا و تعداد بالا
-2 فرآیندهای صنعتی با مصرف انرژی بالا و تعداد کم
-3 فرآیندهای با مصرف انرژی کم و تعداد بالا
-4 فرآیندهای با مصرف انرژی کم و تعداد کم
با اولویت بندی فوق و بررسی فرآیندهای اصلی نظیر سیمان  فولاد و غیره و بررسی زیر فرآیندهای این
فرآیندها می توان در ساختار آتی صنایع در خصوص شدت انرژی و همچنین افزایش راندمان فرآیند به تحول
عظیمی دست یافت. با توجه به ماده قانونی بند الف ماده (م) برنامه سوم توسعه، استاندارد مصرف انرژی در
فرآیندهای سیمان، نساجی، فولاد و نیروگاه ها در دستور کار می باشد که هزینه این طرح بالغ بر 10 میلیارد ریال
برآورد می گردد. میزان کاهش مصرف انرژی حدوداً 30 درصد و مدت اجراء 3 سال م یباشد.
26  اصلاح فن آوری تولید یخچال فریزرها، کولرهای آبی ، کولرهای گازی در کشور به منظور افزایش بازده
انرژی
علاوه بر تعقیب روند اعمال برچس بهای مصرف انرژی و کنترل مستمر تولیدات لازم است تا تکنولوژی ها
و روش های مقرون به صرفه شناسایی و بصورت نمونه در بخش تحقیق و توسعه آزمایشگاه صرفه جویی انرژی
به اجراء گذارده شوند و متعاقب آن این روش ها طی برگزاری دوره های عملی به صنایع فو قالذکر معرفی گردند.
تحقیقات اولیه نشان می دهد که فقط در بخش تولیدات یخچال و فریزرها پتانسیل صرفه جویی به میزان یک
کیلووات ساعت در روز وجود دارد.
تعداد خط تولید پیشنهادی برای اصلاح 4 خط تولید و برآورد صرف هجویی 500 میلیون کیلووات ساعت در
سال است. مدت اجرای طرح 2 سال و هزینه اجرای طرح 3 میلیارد ریال است.
27  احداث ، تجهیز و بهره برداری از آزمایشگاه ملی استاندارد مصرف انرژی برای تجهیزات صنعتی
در سالهای اخیر راه اندازی و بهره برداری از آزمایشگاه های یخچال  فریزر و کولر آبی موجب
صرفه جوئی های کلان اقتصادی به میزان 250 میلیون کیلووات ساعت (طی یک سال) شده است . لیکن
راه اندازی و بهره برداری از آزمایشگاه های جدید می تواند نویدبخش صرفه جوئی های بیشتر باشد .
12
تعداد آزمایشگاه پیشنهادی برای احداث 9 آزمایشگاه و برآورد صرفه جوئی معادل 2 میلیون بشکه معادل
250 نیروگاه جدید است. مدت اجرای طرح 5 سال و هزینه MW نفت خام است که موجب پیشگیری از ساخت
اجرای طرح 50 میلیارد ریال برآورد میگردد.
28  اجرای مدیریت بار در صنایع کان یهای غیر فلزی ، لاستیک ، کاغذ ، فولاد و مس
با توجه به رشد سالیانه حداقل 7% مصرف برق در کشور، اعمال مدیریت مصرف پیامد های ارزنده و مفیدی
برای بخش انرژی و نیروگاههای کشور شامل کاهش سرمایه گذاری ، کنترل بار در ساعات پیک
(پیک سایی) ، افزایش ضریب بار . بهبود پایداری شبکه ، تأمین خواستها و جلب رضایت مشترکین وایجاد جلب
زمینه مساعد برای رسیدن به قیمت واقعی فروش برق را بهمراه خواهد داشت .
تعداد صنایع پیشنهادی 100 کارخانه و برآورد صرف هجوئی معادل 100 هزار بشکه معادل نف تخام و
10 نیروگاه جدید است. مدت اجرای پروژه 5 سال و هزینه اجرای طرح 30 میلیارد MW جلوگیری از ساخت
ریال است.
29  بهین هسازی مصرف انرژی و ارتقاء کیفیت محصول در صنعت سیمان به روش ارزشیابی حرارتی سوخت
(Fuel Valuation)
با در نظر گرفتن متغیر بودن ترکیبات و ارزش حرارتی سوخت های فسیلی موجود و همچنین متغیر بودن
درصد کانی های مورد نیاز صنایع سیمان و دیگر کان یها که بصورت ناخالص در مواد اولیه یافت م یشوند و نیز
عدم وجود ابزارهای دقیق که بتواند کلیه این پارامترهای متغیر را همزمان از لحاظ انرژی و کیفیت محصولی در
طول پروسه تولید بررسی و بهی نسازی کند نرم افزار ارزشیابی حرارتی سوخت م یتواند بعنوان یک ابزار کارآمد ،
راهکارهای لازم را به صنعت سیمان کشور ارائه نماید .
2 میلیون بشکه معادل / تعداد صنایع پیشنهادی 52 خط صنایع سیمان و برآورد صرف هجوئی معادل 5
نفت خام در سال است. مدت اجرای طرح 5 سال و هزینه اجرای طرح 70 میلیارد ریال است.
30  اجرای طرح مدیریت مصرف انرژی در ساختمانهای اداری ، بیمارستانی ، مدارس و مجتم عهای تجاری
اجرای اقدامات بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمانهای موجود در خصوص اصلاحات در سیستم روشنایی
و تأسیسات سرمایشی و گرمایشی ، انجام عای قکاری های سقف ،کف و دیوارهای خارجی ساختمان و همچنین
دو جداره کردن پنجر ههای موجود می باشد که نیازمند سرمایه گذاری قابل توجهی بوده و لزوماً تحقق این نوع
طرحها در صورت اختصاص بودجه از سوی دولت و پیشگام شدن در این امر امکان پذیر می باشد .
تعداد مراکز پیشنهادی 20 مرکز و برآورد صرفه جوئی معادل 27 هزار بشکه معادل نفت خام است. مدت
اجرای طرح 4 سال و هزینه اجرای طرح 10 میلیارد ریال برآورد میگردد.
31  ترویج عای قکاری جداره های خارجی ساختمانها و استفاده از پنجره دو جداره
یکی از منابع مهم اتلاف انرژی در بخش ساختمان جدار ههای خارجی شامل سقف، کف، دیوار هها و
پنجره ها م یباشند. استفاده از عایق کاری جهت جداره ها و همچنین استفاده از پنجره های دو جداره استاندارد
باعث کاهش مصرف حدوداً 35 % در بخش ساختمان م یگردد. بنابراین ضرورت ترویج عایق کاری جداره های
13
خارجی و پنجره های دوی جداره از الزامات اساسی جهت کاهش مصرف انرژی و تلفات حرارتی و برودتی
ساختمان م یگردد. با توجه به گستردگی بخش ساختمان و بزرگترین مصرف کننده بخش انرژی در کشور،
بیشترین پتانسیل های صرفه جویی در این بخش قابل استفاده می باشد. هزینه اجرای این طرح برای یک واحد
m مسکونی به متراژ 2
75 برابر 4،000،000 ریال برآورد شده که برای تولید سالیانه 100،000 واحد مسکونی در
سال معادل 4 میلیارد ریال معادل 400 میلیارد ریال برآورد می گردد مدت اجرای طرح 4 سال م یباشد.
32  استانداردسازی مصالح و اجزاء ساختمان
با توجه به نبود استاندارد مشخصی برای مصالح ساختمانی و با توجه به اهمیت مصالح در جهت کاهش
مصرف انرژی که به طور مستقیم با اتلافات حرارتی و برودتی ساختمانها ارتباط دارند لزوم استانداردسازی در
مصالح و اجزاء ساختمانی یک از کارهای مهم و یکی از روشهای اساسی در کاهش مصرف انرژی در ساختمان
می باشد. با توجه به تجربه کشورهای پیشرفته جهان لزوم استانداردسازی اجزاء و مصالح یکی از ارکان و اهداف
اصلی در جهت کاهش مصرف انرژی در بخش ساختمان می باشد. میزان اتلافات انرژی در این بخش حدوداً
%25 درصد برآورد م یگردد که این در بخش ساختمانهای کشور پتانسل زیادی محسوب می گردد. هزینه اجرای
طرح استانداردسازی مصالح بالغ بر 300 میلیارد ریال برآورد می گردد و مدت اجرای آن 3 سال م یباشد.
33  توسعه آموزش عمومی و تخصصی مدیریت مصرف انرژی در صنایع کشور
یکی از مکانیزمهای اجرای اقدامات بدون هزینه وکم هزینه در کاهش مصرف انرژی ارائه آموزشهای لازم
به کارشناسان بخشهای مختلف صنایع در رده های مختلف شغلی می باشد . در این آموزش ها مباحثی چون
مدیریت مصرف انرژی ، مدیریت بار ، آشنایی با تجهیزات ممیزی انرژی ، روشهای بهینه سازی مصرف انرژی و
ضرورت صرفه جوئی مصرف انرژی و تحلیل های اقتصادی مد نظر می باشد .
تعداد صنعت پیشنهادی 100 صنعت برای آموزش 2500 نفر و برآورد صرف هجوئی 20 میلیون بشکه معادل
نفت خام است. مدت اجرای طرح 4 سال و هزینه اجرای آن 40 میلیارد ریال است.
34  توسعه مراکز آگاهسازی و حسا سسازی عمومی جهت بهین هسازی مصرف انرژی
جهت اشاعه فرهنگ صرفه جویی مصرف انرژی و انجام اقدامات بدون هزینه که سود اقتصادی سرشار
بدنبال خواهد داشت نیاز به راه اندازی وتوسعه مراکز جدیدآگاه سازی و حساس سازی جهت اطلا عرسانی در زمینه
بهینه سازی مصرف در سطح کلان شهرهای کشور مبرم است. میزان صرف هجویی انرژی معادل 500 هزار بشکه
معادل نفت خام و مدت اجرای طرح 3 سال برای هزینه ای معادل 30 میلیارد ریال است.
35  توسعه سیستم اطلاع رسانی بهینه سازی مصرف انرژی
به منظور ارتقاء آگاهی و فرهنگ مخاطبین عام و خاص در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی و منطقی
کردن الگوی مصرف انرژی در کشور؛ توسعه سیستم اطلاع رسانی از طریق سایت اینترنتی؛ رسانه های جمعی و
... با توجه به ارزیابی های انجام شده؛ در این راستا ضروری می باشد. برآورد میزان صرفه جویی انرژی این روش
14
%10 پیش بینی می شود. هزینه اجرای این راهکار 20 میلیارد ریال می باشد که در مدت 2 سال اجرای پروژه
هزینه می گردد.
36  توسعه طرح بهسامان در کلیه مدارس کشور
به منظور پیاده سازی فرهنگ بهینه مصرف انرژی در بین قشر کودک و نوجوان کشور و اهمیت بسزای
آن در منطقی کردن الگوی مصرف انرژی، پیشنهاد می گردد که وزارت آموزش و پروش؛ طرح بهسامان را که
قابلیت توسعه از مرحله آزمایشی به مر حله اجرایی در سطح کشور (با توجه ارزشیابی انجام شده ) را دارد در
کلیه مدارس در برنامه های آموزشی خود (گنجانیدن در مطالب درسی، فوق برنامه و ...) به اجرا گذارد . امروزه
نقش مدارس فقط در انتقال دانش خلاصه نمی شود بلکه علاوه بر آن نحوه بکارگیری و استفاده از دانش آموخته
شده و کسب مهارتهای ضروری زندگی جهت مقابله با چالشهای اقتصادی، اجتماعی ، انرژی و زیست محیطی
که فرا راه انسان و توسعه انسانی و مادی قرار دارند از جمله عمده وظایف آموزش و پرورش کشور است.
در این خصوص می توان به انجام طرح بهسامان در مدارس که موجب صرفه جوئی انرژی به میزان 1803
ریال؛ در فیش های مصرفی گروههای انرژی ؛خانوارهای گروه آزمایش؛ (در یک دوره دو ماهه) در سال 79 اشاره
نمود. به عبارت دیگر این طرح باعث دانش افزایی و تغییر رفتار در گروه آزمایشی گردیده است. برآورد میزان
صرفه جویی بدست آمده در این روش 10 % پیش بینی می شود و مدت اجرای پروژه 4 سال م یباشد. همچنین
هزینۀ اجرای این طرح 100 میلیارد ریال برآورد می گردد.
37  قانون مدیریت کارایی انرژی
پائین بودن سطح کارآیی فنی و اقتصادی مصرف انرژی و هدر رفتن قریب به یک سوم از کل انرژی در
فرآیندهای مصرف و مشکلات فزاینده زیست محیطی ناشی از آن، ضرورت اعمال مدیریت مصرف انرژی و
ارتقاء بازده و بهره وری انرژی را بیش از پیش آشکار می سازد. اعمال مدیریت یاد شده هنگامی موثرتر و فراگیرتر
می شود که مستظهر به پشتیبانی قانونی شود. از اینرو تدوین و تصویب قانون مدیریت کارایی انرژی که متضمن
دستورالعمل های کلی و مشخص کنندۀ متصدیان و حدود وظایف آنها باشد، برای بخ شهای مختلف اقتصادی
(تقاضا) شامل بخش های خانگی، تجاری، حمل و نقل، صنعت و ساختمان و همچنین در بخش عرضه انرژی
شامل پالایشگاهها و نیروگاهها، و اجرای آن، برای رسیدن به اهداف مورد نظر برای ارتقاء کارایی انرژی امری
اجتناب ناپذیر می باشد.
38  ایجاد و تقویت شرکتهای خدمات انرژی
از آنجائیکه برای اجرای راهکارهای بهبود کارآئی انرژی در صنایع احتیاج به شرکتهایی است که قابلیت
اجرای این راهکارها را داشته باشند. پیشنهاد می گردد با حمایت های مالی این شرکتها را تشویق و تقویت کرده و
توسعه داد تا بطور عملی شاهد اجرای راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی در صنایع کشور باشیم. از اثرات این
اقدام میتوان به پایین آمدن هزینه انرژی و در نتیجه کاهش هزینه های تولید در صنایع اشاره کرد. در حال حاضر
بیش از 2600 کارگاه صنعتی بالای 50 کارکن به سطح کشور موجود است که لازم است مشمول این طرح
15
گردند. برای این منظور حدود 50 شرکت خدمات انرژی نیاز است. برای این منظور بودجه ای معادل 5 میلیارد
ریال برای اعطایی تسهیلات نیاز است.
39  ایجاد صندوق بهر هوری انرژی
با توجه به تمایل کم سیستم بانکی برای اعطای تسهیلات به صنایع جهت بهین ه سازی مصرف انرژی، نیاز
به تشکیل صندوقی در این زمینه جهت حمایت مالی و تشویق صنایع بوضوح مشاهده می گردد.
با انتقال وجوه بودجه ای مربوط به طرح یارانه سود تسهیلات به این صندوق، میتوان تسهیلی در کار اعطای
یارانه سود تسهیلات به صنایع و در نتیجه امکان پیشبرد طرحهای بهین ه سازی مصرف انرژی در سطح کشور را
فراهم آورد.
40  اجباری کردن تدریس دروس مدیریت مصرف انرژی در کلیه رشته های مهندسی
به منظور افزایش دانش و نگرش شناختی ؛در بین دانشجویان فنی و مهندسی ؛وسایر رشته های مرتبط نیاز
به گنجاندن و ارائه دروس مدیریت انرژی ؛به عنوان یک هدف آموزشی در خصوص مدیریت انرژی در
بخشهای مصرف کننده توسط فارغ التحصیلان رشته های مذکور احساس می گردد. به عبارت دیگر تأثیر پذیری
دانشجویان رشته های مذکور و نیز تأثیر آنان بر محیط خانه، دانشگاه، کارخانه و غیره در صورت ارائه آموزشها و
راهبردهای منطقی و عملی، م یتواند به میزان بالایی تلفات انرژی را کاهش دهد. برآورد میزان صرفه جویی
بدست آمده از این روش حدود 10 % در محیط کار و دانشگاه پیش بینی می شود. همچنین هزینۀ اجرای این
راهکار 20 میلیارد ریال بوده که در مدت 4 سال اجرا می گردد.
41  توسعه کمی و کیفی حمل و نقل ریلی درون شهری وبرون شهری
وجود زیر بنای حمل ونقل شرط لازم برای توسعه اقتصاد است قابلیت حمل کالا و مسافر با راه آهن به
صورت ایمن با مصرف انرژی حدود چهاربرابر کمتر در مقایسه با حمل از طریق جاده، لزوم توجه به این شیوه
حمل پاک را توجیه می کند . این پروژه با افزایش تقاضا برای استفاده از حمل و نقل ریلی بالاخص در مسیرهای
طولانی، به توسعه کمی و کیفی عرضه 17 میلیارد تن  نفر  کیلومتر خدمات این شیوه حمل و نقل در طی سه
سال با هزینه 7670 میلیارد ریال می پردازد و 515 میلیون لیتر در سال صرفه جویی در مصرف بنزین و گازوئیل را
به همراه دارد.
42  توسعه کمی و کیفی حمل ونقل عمومی
مطالعات انجام شده نشان می دهد که کارکرد یک اتوبوس ومینی بوس در انتقال مسافر معادل 607 سواری
تک سرنشین می باشد . در حالی که در مورد اول حدود 140 لیتر گازوئیل ودر مورد دوم حدود 1800 لیتر بنزین
مصرف می شود . برای انتقال 100000 مسافر از حمل و نقل خصوصی به عمومی در طی 2 سال مبلغ 100
میلیارد ری ال هزینه پیش بینی می شود که در نتیجه سالانه 10 میلیون لیتر صرفه جویی بنزین را در پی خواهد
داشت.
16
43  نصب نمایشگر لحظ های و تجمعی مصرف سوخت در خودروها
یکی از دغدغه های بزرگ دنیای امروز و خودروسازان برتر دنیا مصرف بهینه منابع ارزشمند سوختی و حفظ
محیط زیست می باشد که خودروهای موجود در دست تولید خودروسازان داخلی از این نظر در جایگاه مطلوبی
قرار ندارند . از استراتژیهای راه گشا نصب سیستم اطلاع رسانی به رانده و انژکتور بر روی خودرو است . بر اساس
مطالعات انجام شده در این صورت هر خودرو در سال 300 تا 400 لیتر صرفه جویی بنزین خواهد داشت . دوره
3 سال برآورد شده است. / 2 تا 8 / بازگشت سرمایه نیز از 7
تعداد خودروهای قابل نصب 100 هزار دستگاه و برآورد صرفه جویی انرژی 30 هزار تن معادل نفت خام در
سال است. مدت زمان اجراء 3 سال و هزینه اجراء 280 میلیارد ریال برآورد میگردد.
44  تدوین و اجرای استانداردهای تعمیر و نگهداری وسایل حمل ونقل
مطالعات انجام شده در ایران و سایر کشورها نشان می دهد که آلایندگی وسایل تنها مربوط به طول عمر
نیست. تعمیرات و نگهداری و استفاده از لوازم یدکی مناسب عامل اصلی در میزان صحیح مصرف سوخت در
شرایط عملکردی می باشد. هدف از انجام این طرح تدوین استانداردهای تعمیر و نگهداری متناسب با شرایط
موجود بازار لوازم یدکی و سطح دانش تعمیرکاران و آموزش و اطلاع رسانی به تعمیرکاران است . پوشش طرح
برای 170000 اتومبیل در سال پیشنهاد می شود. میزان صرفه جویی ده هزار تن معادل نفت خام در سال و هزینه
اجرا یک میلیارد ریال برای مدت زمان اجرا 2 سال است.
45  اصلاح شبکه اتوبوسرانی
افزایش روزافزون تقاضا برای حمل و نقل موجب تغییر نگرش به سیستمهای حمل ونقل گردید و در این
دیدگاه جابجایی انسان و کالا بجای وسیله نقلیه مورد توجه قرار دارد . هد ف از اجرای این طرح استفاده از
راهکارهای بهره گیری از خطوط ویژه، خطوط انحصاری، و اولویت در تقاطعها است . نتیجه عملی این طرح آن
است که استفاده کننده از سیستم حمل و نقل عمومی شانس برابر نسبت به استفاده کننده از سواری شخصی
برای استفاده از تسهیلات حمل و نقل خواه د داشت . مطالعات امکان سنجی طرح فوق معادل 10 میلیارد ریال
برای مدت 2 سال برآورد می شود.
46  تجهیز تکنولوژیک وسایل و سازمانهای حمل ونقل عمومی
مدیریت سنتی سیستمهای حمل و نقل عمومی باعث گردیده تا از ظرفیتهای موجود بطور مطلوب استفاده
و ارتباطات ماهواره ای باعث ارتقاء مدیریت و افزایش بهره وری این GPS نشود. استفاده از سیستمها یی نظیر
سیستمها خواهد گردید . از دیگر زمینه های مطرح تجهیز کارگاه های تعمیر و نگهدارنده مجهز جهت بازدیدهای
پیشگیرانه و افزایش ضریب دسترسی خواهد شد . با انجام اقدامات فوق انتظار می رود 20 درصد با ظرفیتهای
موجود اضافه گردد . هزینه مطالعات پیش امکان سنجی این طرح 2 میلیارد ریال و مدت اجرای آن 2 سال برآورد
beh/rep می شود.ز/